Der Sagibrand und später der Wassermangel
Zwüschem Stedtli Aarbärg und der Bahnaalag het di Sagi vom Herr Ingenieur Salchli mit ihrne Holzlager e grosse Platz ygno. Änedra, wo jetz d Station, d Bahnlinie und der Güeterschopf sy, isch vorhär e schöni Matte mit viil Obscht- böim gsy. wo em Herr Schürer i der Müligass ghört hei. Vo dene Böim isch en einzige überbblibe, e schöne grosse Sur- grauechboum, zimlich wyt gäge d Chalberweid zue, wo der Herr Salchli e Zimmerhütte gha het. Mir Buebe sy uf der Sagi guet bekannt gsy, wil es luschtig gsy isch. dört über oder under dene vile Boumstämm z spile; und de het’s de no zwo Rollbahnlinie zum Holztransport gha. und mit dene Rollwä- geli hei mer gar fein chönne derdürab fahre und is so d Zyt vertrybe. D Sühn vom Herr Salchli hei viil o mitghulfe, und einisch amene Sunntig isch eine dervo ab em Rollwage abegfalle und het ds Bei bbroche. De isch aber o d Sagi säl- ber sehr intressant gsy, wil si modern ygrichtet isch gsy und schneidig glüffen isch, nid eso wi di chlyne Landsageli, wo der Gatter öppe alli Minute einisch het möge abeschnelle. Wäge däm allem hei mer d Sagi und ihri Umgäbung gnau kennt, jedes Eggeli und jedi vo dene Holzschärmhütte. - Und richtig, näb em Stationssood isch no dä gross prächtig Bireboum gsy, vo däm der Bahnwärter Steiner einisch bim Birenäh isch ztod gfalle. O dort, wo jetz ds Poschtgeböid steit, het’s no ne Reie Öpfelböim gha. emel o no eine mit guete Läderrenettech.
I bi grad nache gsy. für ds erschtmal i d Schuel z gah. da het mi einisch i der Nacht e Lärme gweckt, und won i uf- luege. isch üsi Stube ganz hall erlüüchtet gsy. und d Mueter het mer gseit, d Sagi brönni. I bi ufgstande und nachhär hin- der ds Huus gsprunge - und richtig, d Sagi isch alles eis gros¬ses Füür gsy. es het grässlich gläderet, gchlepft und tobet, und zwüschenyne het me d Füürwehrkommando ghört. Es isch im Sagigeböid im erschte Stock e Bouschrynerei gsy. dort het’s viil dürrs Holz, Hobelspän und Abfäll gha. die hei natürlich guet brönnt. und drum isch am Himel alles voll Gluet gsy. grad wi we's tät Füür rägne. Mir hei hinder em Huus näb em Öpfelboum es Chüngelistallhüsi gha. won is der Papa us Brätter sälber ufgrichtet het. und dort drinn sy gäng öppe zwänzig Chüngeli gsy. Mir het’s angscht gmacht, das Hüsi chönnti vo dene Glüetli aagah. und ig und my Brueder hei ufpasst, dass es ihm nüüt ta het. Ersch am Morge han i dörfe uf d Sagi übere ga luege. Da het’s no starch grouchnet, aber ds ganze Sagigeböid mit dene Yrichtige und Maschine isch vollständig verbrönnt und verdorbe gsy. Einzig ds Turbinehuus und ds Abtritthüsi sy blybe stah; das het truurig usgseh und isch füre Herr Salchli e grosse Schade gsy. Über d Ursach vom Brand het me alles mögliche ghört säge, und namentlich e Sager, won i guet kennt ha, isch im Verdacht gstande, är heig d Sagi aazüntet. Soviil i aber weiss, isch nüüt us der Undersuechung hervorggange, wo öpper belaschtet hätt. Sehr wahrschynlich isch das Führ dür irgende Nachlässigkeit entstände, indäm öpper es brönnigs Zündhölzli wäggworfe het, oder vilicht het's süsch dür ne Funke i d Hobelspän oder i ds Abfallholz chönne cho. - Wo alles ändlich isch glösche gsy, isch’s sofort a ds Wägruume vo däm Schutt ggange, und gly druuf isch ds Sagigeböid nöi ufgrichtet und di Yrichtige alle wider nöi aabbracht worde, so dass na paarne Monet d Sagi wider glüffe isch und das Ereignis nahdinah i Vergässeheit grate isch. I aber gseh hütt no dä Füürräge, wo dennzumal schynts bis uf Barge useggangen isch; si heige dort bi de Strouhüser müesse acht gä derwäge. Mir het’s fei echly gwohlet, won i am Morge Gwüssheit ha übercho. dass es üsem Chüngelistall nüüt ta het.
D Sagi het später en anderi Not müesse düremache. Nachdäm der Hagnikanal isch eröffnet gsy und ds alte Aarebett unde a der Rappeflue dür ne Schwelli abgschlosse isch worde, het sich der Wasserstand i der alte Aare gsänkt, und der Sagikanal, wo echly obe der Ysebahnbrügg isch gsy, het fasch kei Wasser meh übercho. Für däm Übel abzhälfe, het der Herr Salchli uf syni Chöschte grad obe der Ysebahnbrügg e Stouschwelli müesse boue, wo bewirkt het. dass d Sagi wider gnue Wasserchraft het möge übercho. Das isch natürlich e grossi Usgab gsy, und mi gseht, dass der Herr Salchli eis Unglück überds andere het gha. Später isch gäng weniger Wasser i ds alte Aarebett glüffe, und en Öffnig i der Kanalschwelli obe het me gschlosse, so dass der Sagikanal ohni Wasser isch bblibe. Wäge däm het der Herr Salchli elektrischi Chraft müesse zum Sagibetriib bezie. sobal das isch müglich gsy. Vo denn aa isch der Sagikanal yddeckt worde, ganz glych, win es später em chlyne Aarebett südlich vom Stedtli o ggangen isch. und hütt sy di wässerige Plätzli. wo mer üsi Jugedtröim verläbt hei, verschwunde. Derfür sy schöni. suberi Gärte und Pflanzplätz a ihri Stell trätte.